Müstahsil Makbuzu, özellikle tarım sektöründe önemli bir ticari işlem belgesidir. Bu belge, defter tutan çiftçilerin veya toptancıların, defter tutmayan çiftçilerden satın aldıkları ürünler karşılığında düzenledikleri ve çiftçiye imzalattıkları ticari bir evraktır. Bu belge sayesinde, tarım ürünlerinin alım satımında gerçekleşen mali işlemler resmiyete kavuşturulur ve vergisel yükümlülükler düzenli bir şekilde yerine getirilir.

Müstahsil Makbuzunun Tarafları

1. Satıcı (Üretici Çiftçi):

   • Ticari belge veremez.

   • Müstahsil makbuzunu imzalar.

   • Belgenin aslını alır.

   • Satış bedelini alır.

2. Alıcı (Defter Tutan Çiftçi):

   • Müstahsil makbuzunu düzenler.

   • Ticari belge verebilir.

   • Belgenin kopyasını alır.

   • Satış bedelini öder.

Müstahsil Makbuzunda Gelir Vergisi Kesintisi

Defter tutmayan çiftçilerden alınan ürünler üzerinden Gelir Vergisi Kanunu'nun Madde 94’ü uyarınca gelir vergisi kesintisi yapılır. Bu işlem, stopaj olarak adlandırılır ve kesilen vergi miktarı, satıcının (üretici çiftçinin) alacağı net satış bedelinden düşülür.

Müstahsil Faturasının İşlenmesi

1. Sistem Parametreleri:

   • Stopaj alanının fatura içerisine getirilmesi için sistem parametrelerinde belirli ayarlamalar yapılması gereklidir.

   • Örneğin, scf.17.02 parametresinin “Evet” olarak ayarlanması ve kaydedilmesi gerekebilir.

2. Cari Kart İşlemleri:

   • Müstahsil carilerin Bağkur bilgileri, cari kart içerisine kaydedilebilir.

   • Müstahsil carilere özel komisyon oranları tanımlanabilir ve bu oranlar fatura KDV hariç tutardan hesaplanarak genel toplama dahil edilebilir.

Müstahsil Makbuzlarında Stopaj ve Bağ-Kur İşlemleri

1. Stopaj ve Bağ-Kur Oranlarının İşlenmesi:

   • Müstahsil makbuzları için kesilen stopaj ve Bağ-Kur oranları, faturada detaylı bir şekilde işlenmelidir.

   • Satış faturalarında, satılan ürünlerin hangi müstahsilden alındığı bilgisi de girilmelidir.

2. Muhasebe Kaydı:

   • Muhasebe kaydı, alınan malın maliyetini, ödenen vergi ve fonları ve yapılan ödemeleri gösterir şekilde düzenlenir.

Müstahsil makbuzu, tarım sektöründe şeffaflığı artırır, vergisel süreçleri düzenler ve ticari işlemlerin resmi bir temele oturtulmasını sağlar. Bu belgeler ve süreçler, muhasebe ve finansal yönetim açısından büyük önem taşır ve tarım sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin bu konuda titiz olmaları gereklidir.